ମୋଦୀଙ୍କ “ଉତ୍କଳ” ବନାମ ମାଝିଙ୍କ “ଓଡ଼ିଶା”: କାହାର ନାମକରଣ ସଠିକ୍?
ଭୁବନେଶ୍ୱର,୧ / ୪ : ଆଜି ଏପ୍ରିଲ୍ ୧, ୨୦୨୫—ଓଡ଼ିଶାର ଜନ୍ମଦିନ ପାଳନ ଅବସରରେ ଏକ ନୂଆ ଝଡ଼ ଉଠିଛି। ଏହି ଦିନଟିକୁ “ଉତ୍କଳ ଦିବସ” କିମ୍ବା “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ” ଭାବେ ନାମିତ କରିବା ନେଇ ରାଜ୍ୟ ଓ ଦେଶର ବରିଷ୍ଠ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତୀକ୍ଷ୍ଣ ମତାନ୍ତର ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି। ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ଏକ୍ସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ନେତାମାନଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ବୟାନ ଏହି ବିତର୍କକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରିଛି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଓ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂହ “ଉତ୍କଳ ଦିବସ” ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରିଥିବା ବେଳେ, ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ମାଝି, କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ” ପସନ୍ଦ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ନାମକରଣର ଏକ ଜୋରଦାର ପ୍ରଶ୍ନ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି: କାହାର ପଦ୍ଧତି ସଠିକ୍—ମୋଦିଙ୍କ “ଉତ୍କଳ” ନା ମାଝିଙ୍କ “ଓଡ଼ିଶା”?
“ଉତ୍କଳ ଦିବସ” ହେଉଛି ସତ୍ୟର ପ୍ରତିଛବି
ଅନେକଙ୍କ ମତରେ, “ଉତ୍କଳ ଦିବସ” ହିଁ ଏହି ଦିନର ପ୍ରକୃତ ନାମ ହେବା ଉଚିତ। ୧୯୩୬ରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ୧ରେ ଓଡ଼ିଶା ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ପ୍ରଦେଶ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଶବ୍ଦ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ପୁରାତନ ଗାଥା, କଳିଙ୍ଗର ଯୁଦ୍ଧବୀରତା ଏବଂ ଉତ୍କଳର ସାହିତ୍ୟିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଧନକୁ ସଂଗୋପନ କରି ରଖିଛି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି ଏକ୍ସରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ, “ଉତ୍କଳ ଦିବସରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅପୂର୍ବ ସଂସ୍କୃତି ଓ ପ୍ରକୃତିର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ମନେ ପକାଇ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରୁଛି।” ରାଜନାଥ ସିଂହ ମଧ୍ୟ ଏହି ନାମ ବ୍ୟବହାର କରି ଓଡ଼ିଶାର ସାମୁଦ୍ରିକ ଗାଥା ଓ ବୀରତ୍ୱକୁ କୁଣ୍ଠିତ କରିଛନ୍ତି। ଏହା ସାରା ଦେଶରେ “ଉତ୍କଳ”କୁ ଏକ ମାନ୍ୟ ପରିଚୟ ଦେଇଛି।
“ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ”: ରାଜନୀତିର ଖେଳ?
ମାତ୍ର, ମୋହନ ମାଝିଙ୍କ “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ” ପ୍ରୟୋଗ ଏକ ନୂଆ ବିବାଦ ଜନ୍ମ ଦେଇଛି। ମାଝି ଏକ୍ସରେ ଲେଖିଛନ୍ତି, “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସରେ ଆମ ମହାନ ପୂର୍ବଜଙ୍କ ତ୍ୟାଗକୁ ସମ୍ମାନ ଓ ରାଜ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାର ପ୍ରତିଜ୍ଞା ନିଅନ୍ତୁ।” କିନ୍ତୁ ଏହି ଶବ୍ଦ ଚୟନକୁ ଅନେକେ ରାଜନୈତିକ ଚାଲ ବୋଲି ମନେ କରୁଛନ୍ତି। କେହି କେହି ଅଭିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି ଯେ, ମାଝି ଓଡ଼ିଶାର “ଉତ୍କଳ” ଐତିହ୍ୟକୁ ଭୁଲେଇ ଏକ ନୂଆ ପରିଚୟ ଗଢ଼ିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ଯାହା ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାଗବଣ୍ଟା ଆଣିପାରେ। ଜଣେ ବ୍ୟବହାରକାରୀ କହିଛନ୍ତି, “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ କେବଳ ଏକ ଆଧୁନିକ ନାମ, କିନ୍ତୁ ‘ଉତ୍କଳ’ ଆମ ଆତ୍ମାର ସ୍ୱର। ”
ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ଓ ଦ୍ରୌପଦୀଙ୍କ ଅବସ୍ଥାନ
ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା, ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ଓ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ—ଦୁଇ ଜଣ ଗଣ୍ୟମାନ୍ୟ ଓଡ଼ିଆ ନେତା—“ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ” ପକ୍ଷରେ ଛିଡ଼ା ହୋଇଛନ୍ତି। ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ଏକ୍ସରେ ଲେଖିଛନ୍ତି, “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସରେ ରାଜ୍ୟର ଶିକ୍ଷା ଓ ଉଦ୍ୟୋଗର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ପ୍ରକାଶ କରୁଛି।” କିନ୍ତୁ ସେ “ଉତ୍କଳ”ର ଗାମ୍ଭୀର୍ଯ୍ୟକୁ ଉପେକ୍ଷା କରିଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ଅନୁଗାମୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେଇଛି। ସେହିପରି, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମୁର୍ମୁ ଲେଖିଛନ୍ତି, “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସରେ (Odisha Day) ରାଜ୍ୟବାସୀଙ୍କ ସୁଖ ଓ ସମ୍ପନ୍ନତା କାମନା କରୁଛି।” କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଏହି ଶବ୍ଦ ଚୟନକୁ ଓଡ଼ିଆ ସମାଜରେ “ଉତ୍କଳ”ର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରତି ଅସମ୍ମାନ ବୋଲି ଗଣାଯାଉଛି।
ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା
ଉତ୍କଳ ଦିବସକୁ ଭୁଲାଇବା ଏହି ବିଷୟ ନେଇ ଉତ୍ତେଜନା ଚରମରେ। ଜଣେ କହିଛନ୍ତି, “ଉତ୍କଳ ଦିବସ ଆମ ମୂଳ, ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଖେଳ। ମୋଦି ଠିକ୍, ମାଝି ଭୁଲ୍!” ଅନ୍ୟପକ୍ଷେ, ମାଝିଙ୍କ ସମର୍ଥକମାନେ କହୁଛନ୍ତି, “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ ଆଧୁନିକ ଓ ଅଫିସିଆଲ୍, ଉତ୍କଳ କେବଳ ପୁରୁଣା କଥା।” ଏହି ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଦୁଇ ଶିବିରରେ ବାଣ୍ଟି ଦେଇଛି।
କାହାର ବିଜୟ?
ଏହି ବିବାଦରେ “ଉତ୍କଳ ଦିବସ” ହିଁ ସଠିକ୍ ବୋଲି ଅନେକଙ୍କ ଯୁକ୍ତି। ଏହା ଓଡ଼ିଆ ଜନଜାତିର ପୁରାତନ ସଂଘର୍ଷ ଓ ଗୌରବର ପ୍ରମାଣ। ଅନ୍ୟଦିଗରେ, ମାଝିଙ୍କ “ଓଡ଼ିଶା ଦିବସ”କୁ ଏକ ସଙ୍କୀର୍ଣ୍ଣ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରୟାସ ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି, ଯାହା ଐତିହ୍ୟ ଉପରେ ଆଘାତ ଓ ରାଜ୍ୟରେ ଅସନ୍ତୋଷ ଜନ୍ମାଇବାର ଆଶଙ୍କା ରହିଛି।
